Kurban, basit tanımı ile Allah adına yapılan kurban kesme ibadetini tanımlar. İslam dinin de bu kurbanlar genellikle Kurban Bayramı adı verilen günlerde yapılmaktadır. Kurbanlıklar büyük ya da küçük baş hayvanlardan olabileceği gibi Kurban Bayramında tercih edilmese de tavuk, horoz gibi hayvanlar da olabilir. Bunların dışında kurban adaklık olarak da kesilebilir. Adaklık kurbanın ne olduğunu bilebilmek için öncelikle “adak nedir” sorusuna cevap vermek gerekir. Adak, belirli bir dilek, dua ya da istek karşılığında Allah’a yükümlü olunan ibadet biçimidir. Bir kişi yemek dağıtabilir, oruç tutabilir ya da en bilinen şekilde adak kurban kesme ibadetini yerine getirebilir.
Adaklık kurban, Kurban Bayramı dışında dinen herhangi bir yükümlülüğü olmadığı halde ibadet vesilesi ile kesilen kurbandır. Bir kişi adak adadığında, karşılığında bir ibadet sözü verir. Bu ibadet sözünü de adak kurban şeklinde yerine getirebilir. Adaklık kurban keserken de din kuralları gereğince çeşitli adak kurbanı hükümleri mevcuttur. Bu hükümler yerine getirilmeden kurban kesme, adaktan sayılmaz. Bu hükümler şöyle sıralanabilir;
- Adak adanırken dikkat edilmesi gereken bazı kurallar vardır. Adak adamadan önce adak nasıl adanır iyi bir şekilde bilinmesi gerekmektedir. Öncelikle kişi olmasını istediği dileğini, duasını niyet eder. Örnek vermek gerekirse; “Şu işim bir hallolsun adak kesmeye niyet ettim.” denildiği durumda kişi dilden direkt adağa niyet etmiş olur. İstediği durum gerçekleşince de mutlaka adağını yerine getirmesi ve adaklık kurban kesmesi dinen gerekli olur.
- Adak kurbanı kesecek olan kişinin akıl sağlığının yerinde olması, Müslüman olması ve ergenlik çağına girmiş olması gerekir.
- Adak yerine herhangi bir maddi yardım kabul edilmez. Kişi adaklık kurban kesmeye söz verdiyse kurban kesmek zorundadır.
- Adak şahsın kendi mülküne olmalıdır. Başkasının mülkü altında olan adağı kesmek dinen geçerli değildir.
- Tavuk, horoz, hindi gibi kümes hayvanları adaklık olarak kabul edilmez.
- Adak kurbanın mutlaka İslamı şartlara uygun şekilde, belirlenen Adak duasının okunmasının ardından kesilmesi önem arz etmektedir.
- Adak kesildikten sonra öncelik olarak yoksullara dağıtılması önerilir. Dinen herhangi bir pay etme durumu yoktur ama ne kadar kişiye ulaşırsa sevabının da o kadar büyük olacağı bilinir.
- Adak Duası:
Tüm hükümleri yerine getirildikten sonra adak kurbanın kesilmesinin ardından duasını edip iki rekat namaz kılmanın sevabı oldukça büyüktür.
“Bismillahirrahmanirrahim”
“Allahümme minke ve leke salati nusuki ve mahyaye ve memati lillahi Rabbil-Alemine la şerike lehu ve bizalike Umirtu ve ene mine’l-müslimin.”
Adak Etinden Kimler Yiyemez?
Adak adanılıp kesilen kurbandan kimin ne kadar yiyeceği çoğu zaman akıllarda soru işareti bırakmıştır. Bazı durumlarda adak adayan kişi adak hükümlerini eksiksiz yerine getirse de kurban kestikten sonra “adak kurban etinden yenir mi” sorusu kafaları karıştırabilmektedir. Bu sorunun genel cevabı, adak etinden kimler yiyemez sorusunun cevaplanması ile daha da kolay bir şekilde anlaşılabilir. Adaklık kurban kesildikten sonra kurbanı kestiren kişi kurban etini yiyemez. Aynı şekilde adak sahibinin eşi, onun kanından olan çocukları ve kişinin kanından geldiği anne, baba, dede, nine gibi kişiler de bu kurban etinden yiyemez. Akraba olsun ya da olmasın adak olan kurban etinden zenginler de yiyemez. Çünkü dinen kurban, fakirlere dağıtılmak, onların karnını doyurmak ve ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile kesilmelidir. Bunun yanı sıra adak adayan kişi, eti yiyemeyecek olan kişi ya da kişiler bu etten yerse, etin bedelinin mutlaka yoksullara verilmesi dinen kurban hükümleri arasındadır.
